بایستههای تبلیغ فرهنگ مهدوی قسمت سوم
اشاره :
در قسمتهای پیشین این سلسله مقالات مهمترین نکاتی را که مبلغان و مروجان فرهنگ مهدوی در فعالیتهای تبلیغی و ترویجی خود باید مورد توجه قرار دهند، به دو دسته بایستههای عملی و نظری تقسیم و از «گسترش و تعمیق ارتباط معنوی با امام عصر(ع)» به عنوان مهمترین بایسته عملی و از «شناخت همهجانبه فرهنگ مهدوی» به عنوان نخستین بایسته نظری یاد کردیم. در این قسمت از مقاله به بررسی برخی دیگر از بایستههای نظری میپردازیم.
2. توجه به جایگاه و شأن رفیع امام عصر(ع)
امام مهدی(ع) عصاره خلقت، خاتم اوصیا و وارث همه انبیا و اولیای پیشین است، چنانکه در یکی از زیارات حضرت صاحبالامر(ع) خطاب به ایشان عرض میکنیم:
السلام علی وارث الأنبیاء و خاتم الأوصیاء... المنتهی إلیه مواریث الأنبیاء و لدیه موجود آثار الأصفیاء.1
سلام بر وارث پیامبران و خاتم اوصیا... آنکه میراث تمام پیامبران بدو رسیده و آثار همه برگزیدگان در نزد او موجود است.
آن حضرت چنان مقامی در نزد پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) دارند که خطاب به ایشان از تعبیر «پدر و مادرم به فدای او» استفاده کردهاند، از جمله در روایات زیر که از پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) نقل شده، آمده است:
بأبی و أمّی سمیّی و شبیهی و شبیه موسی بن عمران، علیه جیوب (جلابیب) النور یتوقّد من شعاع القدس.2
پدر و مادرم به فدای او که همنام من، شبیه من و شبیه موسی بن عمران است، بر او جامههایی از نور است که از پرتو قدس روشنایی میگیرد.
بأبی ابن خیرة الإماء... .3
پدرم به فدای فرزند بهترین کنیزان... .
امام راحل نیز در بیان جایگاه و شأن بیمانند امام مهدی(ع) در عالم هستی میفرماید:
من نمیتوانم اسم رهبر روی ایشان بگذارم، بزرگتر از این است. نمیتوانم بگویم که شخص اول است، برای اینکه دومی در کار نیست. ایشان را نمیتوانیم با هیچ تعبیری تعبیر کنیم، الّا همین که مهدی موعود(ع) است.4
با توجه به همین مقام و مرتبت رفیع امام عصر(ع) است که در روایات، به کلمات و عبارتهای خاصی برای عرض سلام و ارادت به پیشگاه آن حضرت سفارش شده است. از جمله در روایتی که از امام محمد باقر(ع) نقل شده، میخوانیم:
من أدرک منکم قائمنا فلیقل حین یراه «السلام علیکم یا أهل بیت النبوة و معدن العلم و موضع الرسالة».5
هر کس از شما که قائم ما(ع) را دریابد، پس باید به هنگام دیدار با او بگوید: «سلام بر شما ای خاندان نبوت و معدن علم و جایگاه رسالت».
در روایت دیگری کیفیت سلام دادن مردم به آن حضرت در زمان ظهور چنین بیان شده است.
لایسلّم علیه مسلّم إلّا قال: «السلام علیک یا بقیة اللّه فی أرضه».6
هیچ سلام دهندهای بر آن حضرت سلام نمیدهد، مگر اینکه میگوید: «سلام بر تو ای باقیمانده خدا در زمین».
مطالعه سیره و اقوال علما و بزرگان نیز نشان میدهد که آنها نهایت ادب و احترام را نسبت به حضرت صاحبالامر(ع) رعایت و از هر سخن و عملی که در آن اندک شائبه بیتوجهی به جایگاه و شأن آن حضرت وجود داشت، پرهیز میکردند. در اینباره حکایت زیر که از مرجع عالیقدر حضرت آیةاللّهالعظمی صافی گلپایگانی در زمینه ادب و احترام حضرت آیةاللّهالعظمی بروجردی نسبت به امام عصر(ع) نقل شده، بسیار خواندنی است:
یک روز در منزلشان مجلسی بود، در آن مجلس شخصی با صدای بلند گفت: برای سلامتی امام زمان و آیةاللّه بروجردی، صلوات! در همان حال، ایشان که در حیاط قدم میزد. با شتاب و ناراحتی به طرف در بیرونی آمد و با عصا محکم به در زد، بهطوری که آقایانی که در بیرون بودند، ترسیدند که نکند اتفاقی افتاده باشد. چندین نفر به طرف در اندرونی رفتند که ببینند چه خبر است؟ آیةاللّه بروجردی گفتند: «این که بود که اسم مرا در کنار نام مبارک امام زمان(ع) آورد؟ این مرد را بیرون کنید و به خانه راهش ندهید.7
براساس آنچه گفته شد، بر همه مبلغان فرهنگ مهدوی، اعم از نویسندگان، سخنرانان، شاعران، مدیحهسرایان و... لازم است که در نوشتهها، گفتهها، سرودها و به تعبیر عامتر در کلیه فعالیتهای تبلیغی و ترویجی خود، نکات زیر را مورد توجه جدی قرار دهند.
1ـ2. خودداری از بهکار بردن کلمات و تعابیری که شایسته جایگاه و شأن رفیع امام عصر(ع) نیست؛
2ـ2. رعایت نهایت ادب و احترام به هنگام بر زبان راندن نام آن حضرت و یاد کردن از ایشان؛
3ـ2. ذکر سلام و صلوات پس از نام بردن از آن حضرت و برخاستن به هنگام بیان نام خاص ایشان.
3. پرهیز از طرح مطالب سست، واهی و بیاساس
مروری اجمالی بر صدها کتاب روایی، کلامی، تاریخی و... که محققان و دانشمندان شیعه و اهل سنت از سالها پیش از تولد و غیبت امام دوازدهم تا کنون در این باره نگاشتهاند8 و نگاهی گذرا به حدود ششهزار روایتی که از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اهل بیت(ع) در زمینه موضوعات مختلف مرتبط با امام عصر(ع) وارد شده،9 نشان میدهد که اعتقاد به امام مهدی(ع) به عنوان آخرین حجت الهی و منجی آخرالزمان، در معارف اسلامی از چنان مبانی و پایههای عقلی و نقلی استوار و خللناپذیری برخوردار است که راه هرگونه انکار و تردید را بر مخالفان این اندیشه میبندد و مدافعان این اندیشه را نیز از دست یازیدن به مطالب سست، واهی، خیالی و خواب و رؤیاهای بیاساس برای اثبات حقانیت این اندیشه بینیاز میسازد.
حضرت آیتاللّهالعظمی فاضل لنکرانی در پیامی به «دومین جشنواره برترینهای فرهنگ مهدویت» در این زمینه میفرماید:
در اینجا تذکر این نکته را لازم میبینم که در این وادی اهل فکر و تحقیق باید معارف را به صورت ناب و خالص و به دور از هرگونه حشو و زواید در اختیار مردم قرار دهند. باید از بیان امور سست و واهی و چه بسا کذب که اساس اعتقاد مردم را متزلزل میکند اجتناب نمایند. در تثبیت حقیقت امامت هیچ نیازی به بیان رؤیاهای کاذبه و حوادث غیر صحیح نیست. باید در منابر از جذبههای واقعی ولایت و آثار و کرامتهای مسلّم الثبوت و حقیقی آن استفاده نمایند و به بیان دیگر باید به دنبال تحکیم عقاید باشیم و نه فقط برانگیختن احساسات، که آن امری است غیر پایدار و گذرا.10
تکیه بر مطالب سست و بیبنیادی چون خواب و رؤیا برای ترویج و تبلیغ فرهنگ مهدوی، نه تنها مردم را همواره در سطحی نازل از ایمان و آگاهی قرار میدهد، بلکه اعتقاد و باور آنها را نیز بسیار شکننده و آسیبپذیر میسازد؛ زیرا مردمی که تنها با بیان یک خواب و رؤیا جذب موضوع مهدویت می‌شوند، با وقوع اندک خدشهای در این نقلها دچار تزلزل و سردرگمی میگردند.
با عنایت به مطالب یاد شده بر همگان لازم است که در تبلیغ و ترویج فرهنگ مهدویت و انتظار، به نحو شایستهای به نکات زیر توجه کنند:
1ـ3. تلاش در جهت دفاع عقلانی از اندیشه مهدویت و انتظار و تبیین هر چه بهتر و دقیقتر مبانی این اندیشه؛
2ـ3. دقت و مراقبت کامل در نقل مطالب و مباحث مهدوی، به ویژه حکایتهای مربوط به تشرفات، و توجه به منابع و مستندات مطالب و مباحث نقل شده؛
3ـ3. پرهیز از مطرح ساختن خواب و رؤیاهایی که پایه و اساس محکم و متقنی ندارند، هر چند بسیار جذاب و اثرگذار باشند.
4. گشودن زوایای جدید در طرح مباحث مهدوی
فراگیر شدن شور و شوق انتظار در جامعه ما و گرایش گروههای مختلف اجتماعی به ویژه اقشار فرهیخته و تحصیلکرده به مباحث مهدوی، ضرورت پرداختن عالمانه و متناسب با خواست و نیاز گروهها و اقشار مختلف اجتماعی به این مباحث را دو چندان ساخته و رسالت مراکز، نهادها و گروههای فعال در این حوزه را سنگینتر نموده است. بدیهی است که در شرایط حاضر نمیتوان تنها با طرح مطالب و مباحث سنتی مهدویت آن هم در قالبها و اشکالی که پیش از این مرسوم بوده، نیاز روز افزون جامعه به این مباحث را پاسخ داد. از این رو بر مبلغان فرهنگ مهدوی لازم است که با گشودن زوایای جدید در طرح مباحث مهدوی و پرداختن به موضوعات مختلف اجتماعی از منظر فرهنگ انتظار، ارائه اینگونه مطالب و مباحث را هم از نظر محتوا و هم از نظر قالب دچار تحول سازند.
امروزه میتوان از منظر علوم مختلف انسانی، از جمله جامعهشناسی، روانشناسی، علوم سیاسی، اقتصاد و حتی از منظر هنرهای تصویری چون سینما به ارائه مباحث مهدوی پرداخت و با طرح موضوعات و مسائل جدیدی که تا کنون در این حوزه مطرح نبوده توجه مخاطبان را جلب نمود. موضوعات و مسائلی چون آینده جهان و جهان آینده، اقتصاد جهانی، عدالت اجتماعی، حکومت جهانی، جهانی شدن، آثار روانی و تربیتی انتظار، آسیبشناسی اجتماعی انتظار، منجیگرایی در سینما و... .
البته ورود به این حوزه نیازمند دقت، ژرفنگری و احاطه به مباحث مهدوی از یک سو و علم و اطلاع کافی از مبانی علوم موردنظر از سوی دیگر است و لذا لازم است کانونها و مجامع مهدوی که قصد ورود به این حوزه را دارند، پیش ازهر اقدامی با کارشناسان شناخته شده و مورد اطمینان مشورت نمایند، تا خدای نخواسته به دام التقاط یا ابتذال گرفتار نشوند.
5 . توجه به آفتها و آسیبهای اندیشه مهدویت
اندیشه مهدویت و انتظار نیز چون هر اندیشه و آرمانی آفتها و آسیبهایی دارد که اگر به آنها توجه نشود و بهموقع برای برطرف ساختن آنها اقدام نگردد میتواند آثار منفی و مخربی داشته باشد. البته این آسیبها میتواند در هر زمان متفاوت از زمان دیگر باشد و از این رو مقابله با آنها نیازمند آسیبشناسی مستمر و روزآمد از سوی عالمان زمانشناس و مراکز فرهنگی و تحقیقاتی حوزوی و دانشگاهی است.
به نظر میرسد در حال حاضر فرهنگ مهدوی در جامعه ما با آسیبهای مختلفی روبروست که میتوان آنها را در ذیل دو عنوان کلی دستهبندی کرد: 1. عوامزدگی و سطحینگری؛ 2. روشنفکر زدگی و تأویلگرایی.
امروزه شاهد هستیم که گروهی از نویسندگان، سخنرانان و گردانندگان محافل و مجالس مذهبی برای جلب توجه عوام و جذب هر چه بیشتر آنها به موضوع مهدویت، با به فراموشی سپردن فلسفه واقعی انتظار و کارکردهای اجتماعی آن، مردم را صرفا به نقل خواب و رؤیا و حکایتهای ضعیف و بیاساس مشغول داشته و با بستن باب هرگونه تعقل و تدبر در معارف مهدوی، برداشتهای سطحی خود از روایات را ملاک تحلیل و بررسی پدیده ظهور قرار دادهاند.
سخنرانیها و آثار مکتوبی که از سوی این گروه ارائه می‌شوند، مخاطبان جوان خود را از رسالت سنگینی که در برابر حجت خدا، حضرت صاحبالامر(ع) و مسئولیت بزرگی که در برابر اجتماع خود دارند، غافل ساخته و آنان را به این اندیشه وامیدارد که تنها باید در خلوت خود در جستوجوی امام غائب بود و تلاش کرد که با به دست آوردن ادعیه، توسلات و ختوماتی راهی برای تشرف خدمت آن حضرت پیدا کرد. قطعا اگر این قبیل افراد به آرزوی خود دست نیابند و راهی برای ملاقات با امامشان پیدا نکنند دچار دلزدگی و ناامیدی می‌شوند.
خطر دیگری که این قبیل سخنرانیها و آثار دارد این است که اعتقاد به مهدویت را در نزد کسانی که هنوز به حقایق شیعه و عمق اندیشه مهدویت پی نبردهاند، اعتقادی موهوم و آمیخته با خرافه جلوه میدهد.
گروهی دیگر از نویسندگان و سخنرانان که همه جهان پیرامون خود را تنها با عینک مدرنیسم میبینند و همه حقایق هستی را با ملاک علوم تجربی و انسانی غربی تجزیه و تحلیل میکنند، به ارائه برداشتهای روشنفکرانه از قیام و انقلاب مهدی پرداخته و شاخصههای دموکراسی لیبرال را ملاکی برای ارزیابی حکومت امام عصر(ع) قرار دادهاند. این گروه تلاش میکنند که روایات مربوط به ظهور و حوادث پس از آن را به گونهای تأویل و تفسیر کنند که با چارچوبهای بهظاهر علمی پذیرفته شده از سوی آنها هیچ تفاوتی نداشته باشد.
آثاری که براساس دیدگاههای این گروه عرضه می‌شوند، از یک سو اندیشه مهدویت و انتظار را در اذهان مخاطبان خود در حد یک اندیشه اجتماعی، چون دیگر اندیشههای اجتماعی، که چه بسا در آن جای چون و چرا و نقض و ابرام نیز وجود دارد، تنزل داده و رفته رفته جوانان را نسبت به حتمیت و قطعیت واقعه ظهور و کارآمدی آن دچار تردید میکند. و از سوی دیگر این اندیشه را از همه پشتوانههای غیبی و الهی خود تهی ساخته و امام مهدی(ع) را در قالب رهبر یک جنبش اجتماعی که چون هر رهبر اجتماعی دیگر گرفتار سازوکارهای پذیرفته شده جوامع بشری است، مجسم میسازد.
چنانکه گفته شد هر یک از این دو دیدگاه آثار و پیامدهای مخربی برای اندیشه مهدویت و انتظار داشته و لطمات جبرانناپذیری به کارکردها و آثار این اندیشه وارد میسازد و از این رو لازم است که مبلغان و مروجان فرهنگ مهدوی با درایت و تیزبینی از غلبه این قبیل دیدگاهها بر فعالیتهای خود جلوگیری و با آثار زیانبار آنها مقابله کنند.
6. پرهیز از درآمیختن فعالیتهای مهدوی با اغراض جناحی و گروهی
در سالهای اخیر با گسترش فعالیتهای مهدوی در جامعه، خیل وسیعی از مردم، از گروهها و اقشار مختلف اجتماعی و با گرایشها و تمایلات متفاوت سیاسی، بیش از پیش به فرهنگ مهدویت و انتظار روی آورده و به حضرت مهدی(ع) به عنوان پایانبخش همه ناامیدیها و نامرادیها و آخرین ذخیره شیعه برای رهایی همه جهان از تیرگیها و پلیدیها دل بستهاند. از این رو بر همه مراکز، مؤسسات، هیأتهای مذهبی و کانونهایی که به فعالیتهای مهدوی مشغولند، لازم است که در فعالیتهای خود تنها رضایت حضرت صاحبالامر(ع) را در نظر داشته باشند و از درآمیختن این موضوع با هرگونه اغراض و گرایشهای جناحی و گروهی خودداری کنند؛ زیرا در این شرایط هر حرکتی که در جهت کسب منافع جناحی و گروهی و بهرهبرداری سیاسی و حزبی از این گرایش ناب و خالص مردمی صورت گیرد، موجب از دست رفتن آخرین امید مردم، بدبین شدن آنها به فعالیتهای مهدوی و در نتیجه پراکنده شدن آنها از پیرامون مهمترین محور وحدت امت اسلامی میشود که این خود خطایی جبرانناپذیر و گناهی نابخشودنی است.
7. رعایت اخلاص در عمل و پیراسته داشتن نیت
کلیه فعالیتهایی که با هدف احیا، گسترش و تعمیق فرهنگ مهدویت در جامعه صورت میگیرد از مصادیق بارز «انتظار فرج» و در نتیجه از جمله عبادات، بلکه از شایستهترین آنها، به شمار میآید11، از این رو در اینگونه فعالیتها چون هر عبادتی دیگر، نیت و اخلاص شرط اساسی بوده و بدون نیت خالصانه این فعالیتها هیچ ثمری برای انجام دهندگان آنها نخواهد داشت.
اما انجام فعالیت تبلیغی و ترویجی خالصانه برای امام عصر(ع) مستلزم درک چند مطلب اساسی است که در اینجا برخی از آنها را یادآور میشویم:
1. مدیون بودن همه ما نسبت به امام عصر(ع):
استمرار هستی و بقای همه ما بسته به وجود آخرین حجت الهی است؛ چرا که به فرموده امام باقر(ع):
لو بقیت الأرض یوما بلا إمام منّا لساخت بأهلها.12
اگر زمین یک روز بدون امامی از ما بماند اهلش را در خود فرو میبرد.
و همه نعمتها و خیرات و برکاتی که در عالم هستی نصیب ما میشود، به واسطه امام عصر(ع) و به طفیل هستی ایشان است. چنانکه در «دعای عدیله» میخوانیم:
ببقائه بقیت الدنیا و بیمنه رزق الوری و بوجوده ثبتت الأرض والسماء.13
به بقای او دنیا باقی است و به برکت وجود او مردم روزی داده می‌شوند و به واسطه وجود اوست که زمین و آسمان پابرجاست.
از این رو میتوان گفت که همه ما در زندگی خود مدیون و وامدار امام عصر(ع) هستیم و ایشان نسبت به همه ما حق حیات دارند و به همین دلیل اگر موفق شویم که قدمی در راه ترویج و تبلیغ نام و یاد آن حضرت برداریم جز ادای بخش بسیار ناچیزی از دین خود نسبت به ایشان کاری انجام ندادهایم.
2. خدمت به امام عصر(ع) افتخار همه اولیاء و بزرگان:
امام مهدی(ع) چنان جایگاه رفیعی در عالم هستی دارند که حتی ائمه معصومین(ع) خدمت به ایشان را افتخار خود دانسته و آرزو میکردند که خداوند توفیق خدمت به آن حضرت را نصیبشان فرماید. چنانکه وقتی از امام صادق(ع) میپرسند که: «آیا قائم به دنیا آمده است؟» میفرماید:
لا، ولو أدرکته لخدمته أیّام حیاتی.14
خیر، اما اگر او را درک کنم همه روزهای زندگیام خدمتگزارش خواهم بود.
با توجه به این موضوع کسی که توفیق خدمت به آرمانها و اهداف فرهنگ مهدوی را به دست میآورد، نه تنها منتی بر امام عصر(ع) ندارد، بلکه باید خدا را به خاطر توفیقی که نصیب او کرده شکر کند.
3. جاری شدن برکت در زندگی خدمتگزاران به امام عصر(ع):
بدون تردید هرگونه فعالیتی که با هدف ترویج معارف اهل بیت(ع)، گسترش فرهنگ امامت و ولایت در جامعه و تعمیق عشق و ارادت مردم به خاندان رسالت صورت گیرد مورد رضایت حضرت حق بوده و موجب نزول خیرات و برکات در زندگی انسان میشود.
با نگاهی اجمالی به زندگی کسانی که عمر خود را وقف خدمت به اهل بیت(ع) نموده و در این راه از استعدادها، تواناییها و امکانات مادی و معنوی خود حداکثر استفاده را کردهاند، نشان میدهد که اینگونه افراد در زندگی خود از توفیقها و برکتهای الهی بیشتری برخوردار شده و در فعالیتهای فردی و اجتماعی خود شاهد رشد و توسعه بیشتری بودهاند. رمز این مسئله نیز روشن است؛ چرا که به اعتقاد ما هرکس در راه امیر مؤمنان علی(ع) و خاندان او قدم بردارد و آنها را در حد توان خود، یاری نماید، مشمول این دعای پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) نسبت به یاری دهندگان اهل بیت عصمت و طهارت خواهد شد که:
أللّهمّ أنصر من نصره و اخذل من خذله.15
خدایا یاری کن هر کس که او (علی(ع)) را یاری کند و خوار کن هر کس که او را خوار کند. أللّهمّ أنصره وانتصر به لدینک وانصر به أولیائک و أولیائه و شیعته واجعلنا منهم... و انصر ناصریه و اخذل خاذلیه.16
خدایا او را (مهدی(ع)) یاری کن به وسیله او دینت را، دوستانت را، دوستان او را و شیعیان و یاران او را یاری کن و ما را از ایشان قرار بده... و هرکس که او را یاری میکند یاری ده و هر کس که او را خوار میکند خوار کن.
توجه به نکات یاد شده، مبلغ و مروج فرهنگ مهدوی را از هرگونه انگیزه و غرضی جز کسب رضایت حضرت ولی‌عصر(ع) و ادای وظیفه به ساحت مقدس آن حضرت فارغ میسازد و به او یاری میدهد که با نیت خالصانه، به دور از هرگونه انگیزه مادی و بدون توجه به مدح و ذم این و آن به فعالیت در این حوزه بپردازد.
8. توجه دیدگاهها و نظرات مراجع عظام تقلید
در طول تاریخ پر فراز و نشیب شیعه افراطها و تفریطهای فراوانی در موضوع مهدویت صورت گرفته و جریانهای انحرافی بسیاری در این زمینه شکل گرفتهاند. اما در همه این زمانها جریان قدرتمند فقاهت و مرجعیت شیعه به عنوان یکی از اصلیترین شاخصهای خط تعادل در اندیشه شیعی با همه این انحرافها و کجاندیشیهای مقابله کرده و همواره مبلغ و مروج اندیشه ناب برگرفته شده از تعالیم معصومین(ع) بوده است. از این رو بر گروهها و تشکلهای فعال در حوزه مباحث مهدوی لازم است که برای در امان ماندن از هرگونه افراط و تفریط در فعالیتهای خود، همواره دیدگاهها و نظرات مراجع عالیقدر تقلید و بزرگان حوزه علمیه را مدنظر داشته باشند و از انجام هر نوع فعالیت مغایر با اندیشه و دیدگاههای ایشان پرهیز کنند؛ چرا که براساس فرمایش امام عصر(ع) آنها حجت برهمه ما هستند:
... و أما الحوادث الواقعة فارجعوا فیها إلی رواة حدیثنا فانّهم حجتی علیکم و أنا حجةاللّه علیهم.17
... و اما در رویدادهایی که [برای شما] پیش میآید به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ چرا که آنها حجت بر شما هستند و من حجت خدا برایشان هستم.
9. توجه به کارکردهای مجالس و مراسم مهدوی
جشنها و مراسمی که به نام امام عصر(ع) و برای بزرگداشت یاد ایشان برپا می‌شوند، فرصت مناسبی برای تجدید پیمان با آن امام، یادآوری تکالیف و رسالتهای ما نسبت به آن حضرت، ترویج فرهنگ انتظار و آمادهسازی جامعه برای ظهور یگانه منجی عالم بشریت است. اما متأسفانه در سالهای اخیر بسیاری از این جشنها و مراسم کارکرد اصلی خود را از دست داده و به مجالسی خنثی، بیمحتوا و گاه ضد انتظار و مروج سکون و رکود تبدیل شدهاند. حتی در مواردی دیده شده است که در این جشنها و مراسم اعمالی صورت میگیرد که خلاف شرع آشکار و برخلاف خواسته حضرت بقیةاللّه الاعظم، ارواحنا له الفداء، است. اعمالی چون پخش موسیقیهای مبتذل، اختلاط زن و مرد، اسراف و تبذیر، اجرای نمایشهای سخیف و بیمحتوا و... .
در این شرایط وظیفه گروهها و تشکلهای فعال در حوزه فرهنگ مهدوی دو چندان شده و بر آنها لازم است که ضمن تلاش برای حفظ کارکرد اصلی مجالس و مراسم مهدوی از هر عملی که بر خلاف احترام و قداست اینگونه مراسم و مغایر با خواستههای امام عصر(ع) است جلوگیری نمایند.
توجه به بیانات حضرت آیةاللّهالعظمی صافی گلپایگانی که خطاب به دومین همایش «مهدویت؛ جهان آینده و استراتژی انتظار» صادر شده در این زمینه راهگشاست. ایشان میفرماید:
از این برنامهها که به عنوان جشن و مجالس چراغانی، شادباش، مدیحهسرایی، سخنرانی و همایش برگزار میشود، باید در جهت اهداف عالی آن وجود مقدس و حجةاللّه یگانه زمان، بهرهبرداری شود و پیرامون شخصیت منحصر به فرد آن ولیّ خدا و ابعاد و اطراف و خصائص مأموریت بزرگی که بر عهده آن حضرت است و در حقیقت مکمل بعثت همه انبیا و رسالات آسمانی است، تبلیغ کنند که همه این برنامهها موجب خشنودی و رضایت خاطر آن حضرت است و نیز همگان را از کارها و اعمالی که باعث نگرانی و رنجش خاطر آن حضرت میشود، برحذر نمایند.18
با امید به اینکه خداوند متعال به همه ما توفیق فعالیت تبلیغی مهدوی، همراه با معرفت و خلوص کامل و به دور از هرگونه افراط و تفریط عطا فرماید.
________________________________________
1 .شیخ عباس قمی ، مفاتیحالجنان، زیارت حضرت صاحبالامر به نقل از سیدبن طاووس.
2 .محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج36، ص337، ح200.
3 .همان، ج51، ص121.
4 .صحیفه نور (مجموعه رهنمودهای امام خمینی، قدسسره)، ج12، ص208-209.
5 .بحارالانوار، ج52، ص331، ح5.
6 .همان، ج24، ص212.
7 .روزنامه جمهوری اسلامی، ویژه بزرگداشت آیةاللّه بروجردی و شیخ شلتوت.
8 .تنها در کتاب الذریعه مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی افزون بر چهل کتاب و رساله با عنوان «الغیبة» معرفی شده که از سوی فقها، متکلمان و محدثان بزرگ شیعه در طی قرون متمادی به رشته تحریر درآمده است. در کتابنامههایی هم که در سالهای اخیر به چاپ رسیده نزدیک به دو هزار کتاب که در زمینه مباحث مهدوی نوشته شدهاند معرفی شده است. ر.ک: علیاکبر مهدیپور، کتابنامه امام مهدی(ع).
9 .در کتاب منتخبالاثر حضرت آیةاللّه صافی گلپایگانی، نزدیک به شش هزار روایات از طریق شیعه و اهل سنت در زمینه مباحث مختلف مرتبط با امام مهدی(ع) نقل شده است.
10.مجله موعود، سال ششم، ش32، تیر 1381.
11.«أفضل العبادة إنتظار الفرج.» شیخ صدوق، کمالالدین و تمامالنعمة، ج2، ص377، ح1.
12.بحارالانوار، ج23، ص37، ح64.
13.شیخ عباس قمی، مفاتیحالجنان، دعای عدیله.
14.محمدبن ابراهیم نعمانی، کتاب الغیبة، ص245؛ بحارالانوار ج51، ص148، ح22. شایان ذکر است که در برخی از کتابها این روایت به امام حسین(ع) استناد داده شده که ظاهرا صحیح نباشد.
15.بحارالانوار، ج37، ص126، ح24.
16.مفاتیحالجنان، زیارت آلیاسین.
17.ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (شیخ صدوق)، کمالالدین و تمامالنعمة، ج2، ص483، ح4.
18.مجله موعود، سال هفتم، شماره 40، آذر و دی 1382.
منبع: تبیان
